Yönetmelik, teknoloji ve yenilik tabanlı faaliyetler yürüten, ölçeklenebilir iş modeline sahip girişimlere “Teknogirişim Rozeti” verilmesini düzenlemek amaç ve kapsamıyla ihdas edilmiştir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı Milli Teknoloji Genel Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülecek bu süreç ile verilen rozet, girişimin teknoloji ve yenilik tabanlı, ölçeklenebilir iş modeline sahip olduğunu gösteren bir belge niteliği taşımaktadır. Girişimlerin hem devlet desteklerine erişimini kolaylaştırması hem de yatırımcılar nezdinde güvenilirliğin artması bakımından isabetli bir uygulama olacaktır.
Özellikle belirtmek isteriz ki, girişim tarafından Teknogirişim Rozeti alınması, girişimin çalışanlarına vereceği pay opsiyonlarının vergisel boyutunu da etkileyecek niteliktedir. Gerçekten, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda 28 Temmuz 2024 tarihinde yapılan değişiklik ile getirilen pay opsiyonlarına dair vergi istisnası uyarınca, bu istisnadan faydalanabilmek için girişimlerin “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi niteliğini haiz işveren” olması gerekmektedir.[1] Bu nedenle işbu bilgi notunun konusu Yönetmelikte düzenlenen Teknogirişim Rozeti’ne başvurma konusunda karar vermek isteyen girişimlerin, konuyu pay opsiyonu bakımından da değerlendirmesi faydalı olacaktır.
Başvuru Kriterleri
Girişimlerin, Teknogirişim Rozetine başvuru yapabilmesi için başvuru tarihi itibariyle aşağıdaki 5 şartın mevcudiyeti aranmaktadır:
i. Türkiye’de kurulmuş olması,
ii. KOBİ vasfını taşıyor olması,[2]
iii. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Yönetmeliğine göre bağımsız işletme statüsünde olması,[3]
iv. Kuruluş tarihinden itibaren en fazla on beş yıl geçmiş olması,
v. Teknoloji ve yenilik tabanlı, ölçeklenebilir bir iş modeline sahip olması.
Görüldüğü üzere, sayılan 5 (beş) kriterden ilk dördü son derece objektif ve belirlenebilir niteliktedir. Buna karşılık bir girişimin “teknoloji ve yenilik tabanlı, ölçeklenebilir bir iş modeline sahip olma” koşuluna sahip olup olmadığı ek bir değerlendirme gerektirmektedir.
“Teknoloji ve Yenilik Tabanlı, Ölçeklenebilir bir İş Modeline Sahip Olma” Statüsüne İlişkin Değerlendirme Süreci
Genel Müdürlük tarafından yürütülen değerlendirme sürecini iki kola ayırmak mümkündür:
1. Girişimin Halihazırda Kabul Aldığı Programlar Uyarınca Değerlendirme
Girişimin, yukarıdaki temel başvuru kriterlerini (ilk dördü) sağlaması ve başvuru tarihi itibariyle son 3 yıl içerisinde araştırma-geliştirme ve/veya ürün/süreç/hizmet yeniliği içeren teknoloji ve yenilik tabanlı projesine ilişkin;
a) Bakanlık tarafından teknoloji geliştirme bölgesi olarak belirlenen bölgelerin birinden kabul almış olması,
b) Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından desteklenen teknoloji geliştirme merkezlerinin (TEKMER) birinden kabul almış olması,
c) TÜBİTAK 1512- Girişimcilik Destek Programı (BİGG) veya 1812- Yatırım Tabanlı Girişimcilik Destek Programı (BiGG Yatırım) kapsamında destek almış veya destek sürecinin devam ediyor olması
hallerinde girişim “teknoloji ve yenilik tabanlı, ölçeklenebilir bir iş modeline sahip olma” kriterini de yerine gelmiş olacaktır ve girişim, Teknogirişim Rozeti ile belgelendirilecektir.
2. Genel Müdürlük Tarafından Yapılan Değerlendirme
Girişimin yukarıda yazılı kriterlerden biri ile “teknoloji ve yenilik tabanlı, ölçeklenebilir bir iş modeline sahip olma” koşulunu sağlamıyor olması halinde, bu koşula ilişkin değerlendirme iki farklı şekilde gerçekleştirilebilir:
a) Genel Müdürlüğün kuracağı komite tarafından değerlendirme yapılabilir. Bu değerlendirme karar niteliğindedir.
b) Genel Müdürlük, görüş alınması amacıyla değerlendirici kuruluşa yetki verebilir. Kuruluşun kurmuş olduğu değerlendirici kuruluş komitesi tarafından kriter özelinde değerlendirme gerçekleştirilir ve sonuç Genel Müdürlüğe iletilir. Bu değerlendirme görüş niteliğindedir. Genel Müdürlük alınan bu görüş ile diğer kriterleri birlikte inceleyerek yeni bir komite kararı almaksızın nihai kararını verir.
Kararın olumlu olması durumunda girişim Teknogirişim Rozeti ile belgelendirilir. Kararın olumsuz olması durumunda ise girişim, kararın alındığı tarihten itibaren en az 6 ay sonra tekrar başvuru yapabilecektir.
Kararın olumsuz olması halinde, bir kereye mahsus olmak üzere, kararın bildirimini izleyen 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde Genel Müdürlüğe yazılı olarak ve gerekçeleri ile birlikte itirazda bulunulabilir. İtiraz değerlendirme komisyonu, yapılan itirazları değerlendirerek olumlu veya olumsuz nihai kararını verir. Bu karara itiraz etmek mümkün değildir.
Başvuru Yöntemi ve Rozetin Geçerlilik Süresi
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın çevrimiçi portalı üzerinden başvuru formu ile Bakanlığa başvuruda bulunulur. Bu esnada gerekli olacak belgeler Genel Müdürlük tarafından belirlenir ve portalda ilan edilir. Başvuru formunda eksiklik tespit edilmesi halinde bu eksiklikler Genel Müdürlük tarafından girişime bildirilerek, eksikliğin en geç 90 gün içerisinde tamamlanması istenir, sürenin geçirilmesi halinde başvuru sonlanır.
Rozetin geçerlilik süresi belgenin verildiği tarihten itibaren üç yılın sonunda sona erer. Rozetin yenilenmesi için, portal üzerinden ilan edilen, Genel Müdürlüğün belirlediği usul ve süre içerisinde girişim tarafından başvuru yapılması gereklidir. Belirlenen sürede yenileme başvurusu yapmayan girişimin belgesi iptal edilir. Bu durumda, iptal kararının alındığı tarihten itibaren en az 6 ay tekrar başvurulması mümkün olmayacaktır.
Özellikle belirtmek gerekir ki, Rozetin geçerlilik süresi boyunca Genel Müdürlük, Rozet sahiplerinin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerini izleme ve denetleme yetkisini haizdir. Bu kapsamda girişimlerden ek bilgi/belge talep edilebilecek ve diğer kamu kurumları nezdinde girişime dair ya da başvuru formu ile ilgili tüm verilere ulaşılabilecektir.
Başvuru sürecinde ve Rozetin geçerlilik süresinde girişimin ifşa etmesi gerekebilecek bilgilerin gizliliği ve güvenliği de Yönetmelikte düzenlenmiştir. Teknogirişim rozetinin tüm süreçlerinde görev alan kişiler, görevlerini yerine getirmeleri sırasında edindikleri kamuya, ilgililere ve üçüncü kişilere ait gizlilik taşıyan bilgileri, kişisel verileri, ticarî sırları ve bunlara ait belgeleri, bu konuda kanunen yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamaz, kendilerinin veya üçüncü kişilerin yararına kullanamaz. Bu yükümlülük görevden ayrılmalarından sonra da devam eder. Bu hüküm ile girişimlere yasal güvence sağlanmış bulunmaktadır.
Taahhütname ve Yükümlülükler
Rozete başvuran girişimler adına girişim sorumlusu idari, mali ve hukuki taahhütleri içeren taahhütnameyi portal üzerinden onaylar. Girişim sorumlusu, teknogirişim rozeti süreçlerini Genel Müdürlük ile koordinasyon içerisinde yürütmekle yükümlüdür.
Girişimler, geçerlilik süresi boyunca Rozetin verilmesine ilişkin başvuru kriterlerini sürdürmekle yükümlüdür. Bir değişiklik olması halinde, değişiklik tarihinden en geç 90 gün içerisinde bildirimde bulunmakla yükümlülerdir.
Bu Yönetmelik kapsamında yapılacak işlemlerde esas alınan belge ve bilgilerin içeriğinden başvuran işletme sorumludur. Yanlış ve yanıltıcı bilgilere ve belgelere dayanılarak yapılan işlemlerle elde edilen menfaatler kazanılmış hak sayılmayacaktır. Bilgi ve belge beyanı yazılı olarak yapılabileceği gibi elektronik ortamda da yapılabilir.
Teknogirişim rozeti belgesinin geçerlilik süresi içerisinde ortaklık yapısında %10’un üzerinde bir değişiklik olması durumunda, girişim, Genel Müdürlüğe değişiklik tarihinden itibaren en geç 90 gün içerisinde bildirim yapmakla yükümlüdür.
Teknogirişim Rozetinin İptali
Taahhütnamede yer alan yükümlülüklerini yerine getirmeyen veya yukarıda bahsedildiği üzere Genel Müdürlüğün ek bilgi veya belge taleplerini karşılayamayan ya da taşıdığı kriterleri sonradan kaybeden girişimlerin rozeti Genel Müdürlük tarafından iptal edilebilecektir. Bu durumda, iptal kararının alındığı tarihten itibaren en az 6 ay tekrar başvurulması mümkün olmayacaktır.
[1] İlgili madde şu şekildedir:
Madde 17 – Hizmet erbabına pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerde ücret istisnası:
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi niteliğini haiz işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisnadır.
Şu kadar ki, hizmet erbabı tarafından bu şekilde iktisap edilen pay senetlerinin; iktisap tarihinden itibaren üç tam yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı, dört ila altı yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %75’i, yedi ila on iki yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %25’i, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
Bu şekilde istisna nedeniyle zamanında alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen pay senetlerinin hizmet erbabı tarafından elden çıkarıldığı tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlar.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.
[2] Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Yönetmeliği uyarınca: Yıllık çalışan sayısı ikiyüzlü kişiden az olan yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri beş yüz milyon Türk Lirasını aşmayan işletmeler.
[3] Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Yönetmeliği uyarınca sermayesinin %25’inden fazlası belirli kurum ve kuruluşların kontrolünde olan işletmeler KOBİ statüsünde değildir. Buna karşılık bu yönetmeliğin madde 8 ve 12 hükümleri uyarınca bir işletmenin sermayesinin %25’ininin veya fazlasının müştereken veya tek başına; nitelikli yatırımcılar ve kurumsal yatırımcılar, kitle fonlaması platformları, girişim sermayesi yatırım ortaklıkları veya girişim sermayesi yatırım fonları tarafından aşılması o işletmenin bağımsız işletme (ve dolayısıyla KOBİ) statüsünü olumsuz etkilememektedir. Dolayısıyla bu kuruluşlar girişim özelinde %25’ten fazla pay sahibi olsalar bile, girişim hüküm uyarınca bir bağımsız işletme sayılacak ve dolayısıyla Teknogirişim Rozeti alabilecektir.